Maria Aarts

Monnikenwerk om de adem bij in te houden

Het afgelopen jaar waren in Casco voornamelijk installaties te zien. Hierdoor dreigde het onafhankelijke schilderij of beeld enigszins in de verdrukking te geraken. De expositiecyclus onder de titel 'The Lost Domain' moet het autonome schilderij of beeld weer de aandacht geven die het verdient. 'Het verloren terrein' refereert niet alleen aan het autonome kunstwerk dat in de marge van de programmering terecht gekomen is, maar ook aan de themakeuze voor het landschap. Zeven kunstenaars die gegrepen zijn door de natuur exposeren ieder gedurende twee weken in de sober ingerichte expositieruimte. Na Matthijs van den Bosch en Dagmar Baumann is tot 22 februari de beurt aan Frank Halmans. Halmans' tekeningen en zijn elegante oude treinmeubel ademen de sfeer van reizen in een ver verleden. Zelf spreekt hij liever over "reizen in de geest". Halmans Visualiseert zijn fantasiereizen in delicate tekeningen die doen denken aan sleetse landkaarten. Ze roepen de sfeer op van de tijd dat aardrijkskunde nog een belevenis was, de periode waarin exotische plaatsen nog slechts bekend waren door hun aanduiding op de landkaart. Op spinnewebpapier uit oude fotoalbums tekende hij een wirwar van lijnen en structuren die versluierd door de papierlaag schemeren. De lijnen voeren langs orientatiepunten als 'Vaporum' en 'Mare Tranquilitatis'; namen die associaties oproepen met oneindige verten en onbekende horizonten. Krampachtig probeert Halmans de herinneringen aan zijn droomlokaties te vangen voor ze ~ net als de landkaarten ~in stof uit elkaar dreigen te vallen. De broos ogende kaarten hangen in houten vitrines, achter beschermend glas. Tussen het glas en de tekeningen zit een ruimte van ongeveer vier centimeter. Hierin liggen, heel subtiel, de stoffelijke restjes van insekten die eveneens uit een ander tijdperk lijken te zijn ontsnapt. Machteloos Halmans is een romanticus: "lk houd er van om voor een raam te staan en naar buiten te staren, leunend op de vensterbank. Of vanuit een trein het landschap aan me voorbij te laten trekken. Ook dan reist de geest terWijl het lichaam op een andere plaats is. Door een treinraam vang je flarden natuur op die in elkaar over vloeien en een nieuw beeld vormen. Mijn streven dit landschap weer te geven is onhaalbaar. Ik voel mij machteloos. Hierdoor wordt ik ironisch, en juist deze ironie houdt mij in beweging." De in teksten omgezette rivierenlandschappen zijn het resultaat van Halmans' machteloosheid. In een prachtige houten vitrinekast plaatste hij drie achter elkaar geschoven glazen panelen met daarop transparante tekststroken. De teksten corresponderen met de ligging van de elementen in een landschap. "Jonge elzen en wilgen aanplant", lezen we onder op het eerste paneel en bovenaan op een ander paneel staat: "De lucht is bewolkt, hierdoor is het licht diffuus." De beschrijvingen van de rivier schemeren -net als een echte rivier - door de teksten die het groen op de voorgrond beschrijven. Bij beweging vormen de losse zinsdelen steeds weer andere tekstlandschappen. Halmans' werk is opgebouwd uit een eindeloze herhaling van beeldmiddelen. De reeksen gelijkvormige stroken die de tekstlandschappen vormen; het oneindige lijnenspel op de landkaarten en de ontelbare priegelige pijlers van zijn bruggen veronderstellen een grenzeloos geduld en toewijding, Het is kunst om met de neus bovenop te gaan staan. Minutieus monnikenwerk dat vraagt om nabijheid. Tegelijkertijd leeft de angst met je aanwezigheid de ijle structuur te verstoren. Landschappen om letterlijk de adem bij in te houden.